SAOPŠTENJE POVODOM GODIŠNJICE STRADANJA SRBA IZ ZAPADNOSLAVONSKIH SELA KIP I KLISA
U NOVEMBRU 1991. GODINE

Od 12. do 18. novembra 1991. godine pripadnici hrvatske vojne policije u selima Kip (Daruvar), pod sumnjom da skrivaju oružje vojnog porijekla, i Klisa (Pakrac), radi „izmještanja“ stanovništva, pohapsili su 24 srpska civila, zatim ih doveli u Marino selo te ih zatvorili i držali u podrumu inprovizovanog zatvora „Ribarska koliba“, gdje su ih psihički i fizički maltretirali na načine da su ih potapali u vodi, priključivali na induktorsku struju, sjekli uši, rezali po prsima i solili rane, gazili nogama, tukli metalnim šipkama i drvenim palicama, od kojih su šestorica preživjeli mučenja, dok su osamnaestorica likvidirani, s tim da se za tijelima petorice još uvijek traga.

Likvidirani su: Pero Novković (1940), Milan Popović (1929), Mijo Danojević (1937), Gojko Gojković (1937), Savo Gojković, Branko Bunčić (1954), Nikola Gojković (1927), Mijo Gojković (1928), Filip Gojković (1933), Jovan Popović (1934), Petar Popović (1944), Nikola Krajinović (1927) svi iz mjesta Kip, te Jovo Žestić (1933), Jovo Popović (1922), Slobodan Kukić (1949), Rade Gojković (1943), Savo Maksimović (1947) i Josip Cicvara (1922), svi iz mjesta Klisa.

Za likvidaciju pomenutih civila, a nakon što je tužilaštvo Haškog tribunala dostavilo iskaze preživjelih Srba, hrvatsko pravosuđe je, u martu 2008. godine, procesuiralo šestoricu pripadnika vojne policije pri 76. Samostalnom bataljonu Zbora narodne garde (ZNG), koje je Županijski sud u Požegi, u martu 2009. godine, osudio na kazne zatvora od jedne do šesnaest godina zbog krivičnog djela ratnog zločina nad civilnim stanovništvom. Vrhovni sud RH je, 23. marta 2010. godine, zbog proceduralnih pogrešaka, ukinuo prvostepenu presudu, a delegirani Županijski sud u Osijeku, na ponovljenom suđenju, u junu ove godine, osudio je Tomicu Poletto (1967) na 15 godina i Željka Tutića (1969) na 12 godina zatvora, dok je Damira Kufnera, Pavla Vancaša i Davora Šimića, u nedostatku dokaza, oslobodio optužbe, a protiv Antuna Ivezića optužba je odbijena zbog zastare krivičnog gonjenja.

U periodu od 08. oktobra 1991. do 29. marta 1992. godine u logorima „Ribarska koliba“ u Marinom selu i „Stara ciglana“ u Pakračkoj Poljani, koje je osnovala jedinica za posebne namjene MUP-a RH pod komandom Tomislava Merčepa, likvidirano je, prema VERITAS-ovim podacima, više od 100 žrtava, uglavnom civila srpske nacionalnosti. Većina likvidiranih potiče iz zapadnoslavonskih naselja sa područja Pakraca i Daruvara ali i sa teritorija opština Garešnica, Kutina, Bjelovar i Zagreb. Sva ova naselja nalazila su se van područja u kojima se srpsko stanovništvo oružjem suprotstavilo nasilju hrvatskih oružanih formacija.

Poslije hapšenja, bez sudskog naloga, Srbi su dovođeni u pomenute logore, pojedinačno ili u manjim grupama, gdje su zadržavani nekoliko dana i poslije strahovite torture, ukoliko nisu podlegli mukama, izvođeni na stratišta i likvidirani.

Županijski sud u Zagrebu je, nakon dugogodišnjeg postupka, u toku 2005. godine pravosnažno osudio petoricu pripadnika MUP-a Hrvatske za ubistvo nepoznatog muškarca i za nezakonito lišavanje slobode i iznude trojice Srba, koji su u oktobru 1991. godine iz Zagreba dovedeni u Pakračku poljanu, gdje su ih nepoznata lica ubila, na kazne zatvora od 3 do 12 godina. Ovaj postupak je pokrenut nakon što je Miro Bajramović, jedan od osuđenih, javno progovorio o zločinima u Pakračkoj poljani, što je „šokiralo“ uvijek „neinformisanu“ hrvatsku javnost kada su u pitanju zločini nad Srbima.

Tomislav Merčep, osnivač i komadant jedinice MUP-a RH „Jesenje kiše“, koja je formirala pomenute logore, nakon šta je Amnesty International prozvao državu Hrvatsku za neprocesuiranje osoba iz državnog, vojnog i policijskog vrha, lišen je slobode 09.12.2010. godine, a ŽDO Zagreb je protiv njega, 9. juna 2011. godine podiglo optužnicu kojom se tereti da je od 8. oktobra do polovine decembra 1991. godine, kao zapovjednik rezervne jedinice MUP-a RH stacionirane u Pakračkoj poljani i dijelom na Zagrebačkom velesajmu, te kao savjetnik u MUP-u RH, lično naređivao nezakonita lišavanja slobode, mučenja i ubistva civilnih osoba, na osnovu čega su njemu potčinjeni pripadnici rezervne jedinice MUP-a RH, na širem području Kutine i Pakraca, te na području grada Zagreba, nezakonito lišili slobode 52 lica, od kojih su 43 ubijena, 3 se još vode kao nestale, dok su ostali preživjeli mučenje i zlostavljanje. Među ubijenima su i Mihajlo Zec, njegova supruga Marija i njihova dvanaestogodišnja kćerka Aleksandra, koji su likvidirani u Zagrebu 07.12.1991. godine.

U Beogradu i Banja Luci, 18.11.2011.

P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac